Phân loại đau theo khu trú

1. Đau cục bộ (local pain).

Là khi khu trú đau cảm thấy trùng với khu trú quá trình bệnh lý. Chẳng hạn, trong viêm dây thần kinh, đau cảm thấy suốt dọc dây thần kinh, tương ứng đúng với vị trí giải phẫu của dây thần kinh đó.

2. Đau xuất chiếu (referred pain).

Là khu trú đau không trùng với khu trú của kích thích tại chỗ trong hệ cảm giác. Ví dụ, trong chấn thương hoặc u ở vùng đầu gần trung tâm của thân thần kinh, cảm giác đau lại xuất hiện ở vùng phân bố của đầu ngoại vi xa trung tâm của dây thần kinh đó.

Như trong chấn thương thần kinh trụ ở vùng khớp khuỷu lại thấy đau ở ngón tay IV và V; kích thích các rễ sau cảm giác của tủy sống gây đau xuất chiếu (đau bắn tia) ở các chi hoặc vành đai quanh thân mà rễ thần kinh đó chi phối.

Một ví dụ nữa về đau kiểu này là hiện tượng đau “chi ma” ở người bị cắt cụt chi thể, sự kích thích những dây thần kinh bị cắt đứt ở mỏm cụt gây một cảm giác ảo, đau ở bộ phận ngoại vi của chi mà thực tế không còn nữa.

3. Đau lan xiên.

Là cảm giác đau gây ra do sự lan tỏa từ một nhánh dây thần kinh này sang một nhánh thần kinh khác. Ví dụ khi kích thích đau ở một trong ba nhánh của dây thần kinh sinh ba (dây V) có thể đau lan sang vùng phân bố của hai nhánh kia; một trong những triệu chứng ung thư thanh quản có thể là đau tai, do kích thích dây thần kinh thanh quản trên (là một nhánh của dây X cảm giác của thanh quản), đau lan sang vùng nhánh tai cũng của dây X phân bố cho phần sau của ống tai ngoài.

4. Đau phản chiếu (reflected pain).

Cũng là một kiểu đau lan xiên, nhưng ở đây kích thích đau xuất phát từ nội tạng được lan xiên đến một vùng da nào đó. Hiện tượng này được giải thích bằng thuyết phản chiếu (còn gọi là cơ chế phản xạ đốt đoạn): Tại lớp V sừng sau tủy sống, có những neurone đau không đặc hiệu gọi là neurone hội tụ, tại đây sẽ hội tụ những đường cảm giác đau hướng tâm xuất phát từ da, cơ xương và vùng nội tạng, làm cho não khi tiếp nhận thông tin từ dưới lên sẽ không phân biệt được đau có nguồn gốc ở đâu, và thường được hiểu nhầm là đau xuất phát từ vùng da tương ứng. Kiểu đau này mang tên hiện tượng cảm giác – nội tạng, còn khu vực da xuất hiện đau gọi là vùng Zakharin Head (Hình 1.7). 

Hình 1.7. Các vùng tăng cảm trong bệnh nội tạng

Ngoài cảm giác đau, ở đây còn có thể thấy cả tăng cảm giác. Ví dụ: đau thắt ngực biểu hiện bằng đau mặt trong cánh tay trái, đau quặn gan biểu hiện bằng đau ở vùng đỉnh xương vai trái…

Bảng sau đây chỉ rõ những khoanh đoạn tương ứng với cơ quan nội tạng trong cơ thể:

Cơ quan nội tạng	Khoanh tủy có thể đau và tăng cảm -5% Xem nhanh Thiết bị điều trị nhiệt [DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn) Được xếp hạng 5.00 5 sao 11.550.000₫ Original price was: 11.550.000₫.10.990.000₫Current price is: 10.990.000₫. Mua [DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn) số lượng Mua -9% Bán chạy Xem nhanh Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng [Wonder MF508N] Máy vật lý trị liệu Wonder MF5-08N (New) Được xếp hạng 4.92 5 sao 3.600.000₫ Original price was: 3.600.000₫.3.290.000₫Current price is: 3.290.000₫. Mua Mua -6% Xem nhanh Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới [MPT8-12] Máy vật lý trị liệu đa năng MPT8-12 Được xếp hạng 5.00 5 sao 3.700.000₫ Original price was: 3.700.000₫.3.490.000₫Current price is: 3.490.000₫. Mua [MPT8-12] Máy vật lý trị liệu đa năng MPT8-12 số lượng Mua BH 20 năm Xem nhanh Máy điện xung [GoldLife GL16] Máy vật lý trị liệu đa năng GoldLife GL-16 phiên bản mới Được xếp hạng 4.91 5 sao 6.380.000₫ Mua [GoldLife GL16] Máy vật lý trị liệu đa năng GoldLife GL-16 phiên bản mới số lượng Mua	Cơ quan nội tạng	Khoanh đoạn có thể đau và tăng cảm
Tim	D1 – D3	Bàng quang: + Kích thích niêm mạc cổ bàng quang + Căng thành bàng quang khi quá đầy	S2 – S4 D9 – L1
Dạ dày	D6 – D9
Ruột	D4 – D12
Gan và túi mật	D7 – D10	Tinh hoàn, buồng trứng	D10
Thận và niệu quản	D11 – L1	Tử cung: + Thân + Cổ	D10 – L1 S1 – S4

Lưu ý: Thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không nên tự áp dụng khi chưa có chỉ định của thầy thuốc !