Thông tin y học
Buồng trứng đa nang và hướng điều trị
(ĐTĐ) – Hội chứng buồng trứng đa nang là một bệnh liên quan đến sự mất cân bằng về bài tiết hormôn và là một trong những nguyên nhân thường gặp gây vô sinh do không rụng trứng hay rối loạn phóng noãn.
Bệnh chiếm tỷ lệ 16-22%, nghĩa là cứ trong 5 người thì có 1 mắc bệnh. Biểu hiện ban đầu là chu kỳ kinh nguyệt không đều, thường là dưới 25 ngày hoặc trên 35 ngày, lượng máu kinh ít, thất thường. Một số ít người bị bệnh có triệu chứng nam hóa như râu, lông chân, lông tay nhiều, béo phì… Bệnh thường gặp nhất ở độ tuổi sinh sản. Nếu phát hiện sớm, điều trị kịp thời sẽ có thể sinh con bình thường.
Vậy Hội chứng buồng trứng đa nang là gì?
Buồng trứng đa nang có một lớp vỏ dày chắc và không có sẹo phóng noãn. Do vỏ buồng trứng dày, hằng tháng, các nang trứng không thể lớn lên nhiều, cũng như không thể phá vỡ lớp vỏ dày để có hiện tượng phóng noãn. Những phụ nữ bị buồng trứng đa nang thường là những người có sự gia tăng bất thường về nồng độ Testosterone và LH, những chất này sẽ làm gián đoạn quá trình phát triển của nang noãn. Buồng trứng xuất hiện nhiều nang nhỏ (từ 6 – 10 nang < 10mm) do nang noãn không phát triển được, trứng không thể trưởng thành và không có hiện tượng rụng trứng.
Buồng trứng đa nang
Khi các nang trứng không to lên được, không vỡ được, nằm dưới lớp vỏ dày của buồng trứng. Trong các nang trứng có một lượng hoóc môn tích tụ dần, làm thay đổi đáng kể nội tiết của người phụ nữ. Nồng độ nội tiết nam trong cơ thể tăng lên, khiến lông phát triển ở những vị trí giống nam giới như mọc ria mép, lông mày rậm, lông chân nhiều, lông bụng nhiều. Trong cơ thể, nồng độ nội tiết nam và nữ đều cao, tuy có một vài dấu hiệu rậm lông, nhưng nhu cầu và hoạt động tình dục nữ vẫn bình thường.
Các dấu hiệu phát hiện buồng trứng đa nang:
Rối loạn kinh nguyệt: Phụ nữ có chu kỳ kinh ngắn 25 ngày hoặc chu kỳ dài trên 35 ngày, chu kỳ không đều luôn tiềm ẩn nguy cơ không phóng noãn. Khoảng 3/4 trường hợp không phóng noãn liên quan đến “Hội chứng buồng trứng đa nang”. Biểu hiện ban đầu của hội chứng này là kinh nguyệt không đều, thường là dài, số lượng máu kinh ít thất thường; tuổi dậy thì kéo dài 2-3 năm, sau giai đoạn này kinh nguyệt sẽ đều, nếu sau vài năm mà vẫn không thấy kinh đều thì có thể đã mắc hội chứng này. Rối loạn kinh nguyệt đây là một trong những tiêu chuẩn chính để chẩn đoán Hội chứng buồng trứng đa nang. Khoảng 90% phụ nữ thiểu kinh có hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm.
Rậm lông, mụn, rụng tóc: một trong những triệu chứng thường gặp nhất của buồng trứng đa nang là rậm lông (mặt và cơ thể). Đây là biểu hiện của tình trạng cường Androgen. Có khoảng 92% phụ nữ rậm lông có hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm. Tuy nhiên cần chú ý đến một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến tình trạng này như di truyền hay chủng tộc. Do đó cần định lượng một số nội tiết để xác định tình trạng cường Androgen. Bên cạnh triệu chứng rậm lông, mụn cũng thường gặp. Theo một số nghiên cứu thực hiện năm 2010 cho thấy khoảng 80% phụ nữ bị mụn có hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm. Hói và rụng tóc ít phổ biến trong buồng trứng đa nang nhưng cũng được ghi nhận.
Béo phì: 30-50% phụ nữ buồng trứng đa nang bị béo phì. Rối loạn trong quá trình chuyển hóa dẫn đến tình trạng phân bố mỡ không đồng đều. Để xác định tình trạng béo phì người ta dựa vào chỉ số BMI (>25) hay tỉ số vòng eo/vòng mông. Một số nghiên cứu cho rằng béo phì cũng có vai trò trong cơ chế bệnh sinh của buồng trứng đa nang. Người ta nhận thấy rằng cân nặng đóng vai trò rất quan trọng trong thúc đẩy các triệu chứng buồng trứng đa nang biểu hiện trên lâm sàng. Kiểm soát cân nặng có thể giúp cải thiện tiên lượng của Hội chứng buồng trứng đa nang.
Xét nghiệm cận lâm sàng mới có thể xác định được chính xác Hội chứng buồng trứng đa nang. Định lượng nội tiết: LH > 10mUI/ml; LH/FSH > 2; Testosterone > 1.5 ng/ml. Hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm: hai buồng trứng to; có trên 10 nang (
Điều trị:
Nếu không điều trị gì, 17% trường hợp vẫn có thể mang thai tự nhiên. Hiện nay chưa có phương thức điều trị đặc hiệu cho buồng trứng đa nang. Thông thường việc điều trị buồng trứng đa nang có khác nhau ở những phụ nữ muốn và chưa muốn có thai, nhưng cùng chung một nguyên tắc là gây phóng noãn. Những phụ nữ chưa muốn có thai, hoặc chưa lập gia đình, sẽ được điều trị bằng thuốc kích thích phóng noãn với hy vọng làm nang trứng phát triển to lên, rạn và vỡ. Khi dùng thuốc gây phóng noãn, phụ nữ có thể mang thai, nhưng không được dùng thuốc tránh thai vì bản chất của nó là ức chế phóng noãn. Với những phụ nữ muốn có thai, trước hết, họ sẽ được kích thích thử buồng trứng bằng các thuốc kích thích phóng noãn (Clomiphene Citrate, Metformine hay các Gonadotrophne), nếu không được; xử trí tiếp theo là can thiệp ngoại khoa buồng trứng như cắt bỏ một phần hoặc chọc thủng vài vị trí bề mặt buồng trứng hoặc xẻ các đường song song trên bề mặt buồng trứng để tạo khoảng trống hơn là cách giải quyết cho hội chứng này. Không kích thích buồng trứng quá 6 chu kỳ. Nếu thất bại, bệnh nhân nên áp dụng tiến bộ mới nhất của y học là thụ tinh trong ống nghiệm. Người bị buồng trứng đa nang cũng dễ bị sẩy thai. Vì vậy, nếu có thai rồi, nên hỗ trợ bằng nội tiết tố nhau thai trong giới hạn không quá 16 tuần đầu.
Theo Y học cổ truyền bệnh này thường được mô tả trong các chứng can thận hư, đàm trệ, can khí uất kết và huyết ứ:
Thiết bị điều trị nhiệt
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
– Nếu do can thận âm hư, thận tinh bất túc bệnh thường phát hiện ở thời kỳ dậy thì, có kinh muộn (sau 18 tuổi) không đều, chậm kinh, bế kinh; pháp bổ can thận, dưỡng huyết điều kinh; bài thuốc Qui thận hoàn, lục vị hoàn gia vị uống ngày 1 thang.
| Ích mẫu | 20g | Sơn thù | 10g | Đỗ trọng | 10g | Phúc bồn tử | 12g |
| Hương phụ chế | 12g | Bạch linh | 12g | Kỷ tử | 12g | Ngũ vị tử | 05g |
| Thục địa | 15g | Hà thủ ô đỏ | 15g | Cẩu tích | 20g | Thỏ ty tử | 12g |
Hoài Sơn | 15g | Qui đầu | 15g | Ngưu tất | 15g | Cam thảo | 05g |
– Nếu do đàm trệ người bệnh béo, nhiều lông, chóng mặt hồi hộp, khí hư trắng, dính, ra nhiều, kinh nhiều sắc nhạt hoặc không đều, lưỡi non bệu, rêu trắng dầy, nhờn dính; pháp trừ đàm giải uất; bài thuốc Nhị trần thang gia giảm uống ngày 1 thang; đặc biệt chú ý giảm béo.
| Hoàng kỳ | 15g | Trần bì | 10g | Bạch linh | 15g | Xuyên khung | 12g |
| Hương phụ chế | 10g | Bán hạ chế | 12g | Bạch truật | 12g | Cam thảo | 05g |
– Nếu do can khí uất kết người bệnh hay uất ức, cáu giận, không vui, sườn ngực đầy tức, ngủ mê, kinh không đều, mạch huyền sác; pháp sơ can giải uất; bài thuốc Sài hồ sơ can thang gia giảm.
| Sài hồ | 15g | Bạch thược | 15g | Đương quy | 15g | Thỏ ty tử | 12g |
| Hương phụ chế | 10g | Bạch truật | 12g | Xuyên khung | 12g | Hà thủ ô đỏ | 15g |
| Uất kim | 12g | Bạch linh | 12g | Cam thảo | 05g | Ích mẫu | 15g |
– Nếu do huyết ứ thì kinh ra sau kì, lượng ít, màu tím đen, đóng cục, sắc mặt tím sám, bụng dưới trướng đau cự án, sau khi hành kinh ra huyết bớt đau, ngực bụng đầy trướng, táo bón, nước tiểu ít và khô, lưỡi xám, mạch trầm sác; pháp hoạt huyết hoá ứ điều kinh. Bài thuốc Tứ vật đào hồng gia giảm uống ngày 1 thang, hoặc dùng cao ích mẫu.
| Đương quy | 15g | Thục địa | 12g | Đan sâm | 12g |
| Xích thược | 12g | Đào nhân | 10g | Ngưu tất | 12g |
| Xuyên khung | 10g | Hồng hoa | 10g | Hoàng kỳ | 15g |
Theo Trung Quốc danh phương toàn tập nếu rối loạn chức năng phóng noãn dùng bài “Lục vị hoàn”; nếu rối loạn chức năng hoàng thể dùng bài thuốc “Tứ vật thang”.
(Lưu ý: Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người !
Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !)
Thiết bị điều trị nhiệt
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
