Dị ứng thuốc – người bệnh nên thận trọng

(ĐTĐ) – Dị ứng thuốc là phản ứng bất thường và có hại cho cơ thể người bệnh khi dùng hoặc tiếp xúc với thuốc, nó chiếm gần một phần tư các tai biến thuốc trong môi trường bệnh viện. Dị ứng thuốc có các biểu hiện như ngứa, mẩn đỏ… nếu bệnh nhân không dừng sử dụng thuốc, có thể dẫn đến tử vong.

PGS.TS. Nguyễn Văn Đoàn, Trưởng khoa Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng Bệnh viện Bạch Mai cho biết, mặc dù dị ứng thuốc chiếm gần một phần tư các tai biến thuốc trong môi trường bệnh viện và rất nguy hiểm, song có nhiều phản ứng không phải do dị ứng thuốc, người ta hay gọi đó là dị ứng thuốc giả. Người bệnh cần phân biệt rõ dị ứng thuốc thật và dị ứng thuốc giả để sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả.

Một trường hợp dị ứng thuốc (Ảnh minh họa)

Dị ứng thuốc thật (dị ứng thuốc đích thực hoặc dị ứng thật do thuốc) thường không khởi phát trong lần đầu tiên tiếp xúc với thuốc mà do những lần tiếp xúc sau giai đoạn mẫn cảm (khoảng thời gian từ khi bệnh nhân dùng hoặc tiếp xúc với một thuốc nào đó lần đầu đến khi khởi phát triệu chứng dị ứng thuốc đầu tiên ở người bệnh, khoảng thời gian này kéo dài từ 7-21 ngày, tức là có quá trình hình thành kháng thể đặc hiệu), do đó có sự kết hợp dị nguyên-kháng thể (hoặc với lympho bào mẫn cảm). Dị ứng thuốc có tính mẫn cảm chéo, tức là người bệnh khi bị dị ứng với một loại thuốc sẽ tự động dị ứng với các loại thuốc khác là dẫn xuất của nó, hoặc có cấu trúc hóa học tương tự hoặc có sản phẩm chuyển hóa gần tương đương.

Dị ứng thuốc thật có biểu hiện bằng một số triệu chứng và hội chứng lâm sàng đặc trưng: sốc phản vệ, mày đay, phù Quincke, viêm da tiếp xúc… Các phản ứng dị ứng thuốc thật thường ngứa hoặc có biểu hiện ngoài da do hậu quả của phản ứng kết hợp dị nguyên – kháng thể hoặc với lympho bào mẫn cảm, dẫn đến giải phóng các hóa chất trung gian: histamin, serotonin, bradykinin… Những chất này ngoài tác dụng gây ra các triệu chứng dị ứng khác, nó còn kích thích các đầu mút dây thần kinh cảm giác và gây ngứa. Nếu bệnh nhân dị ứng thật với một thuốc thì hầu như sẽ không được dùng lại thuốc đó, vì phản ứng dị ứng những lần sau sẽ nặng hơn và trầm trọng hơn những lần trước, có thể dẫn đến tử vong.

Dị ứng thuốc giả (dị ứng giả do thuốc) là tình trạng bất thường của cơ thể người bệnh sau khi dùng thuốc, có biểu hiện lâm sàng giống như dị ứng thuốc. Tuy nhiên những phản ứng này không có giai đoạn mẫn cảm, cũng không có tính mẫn cảm chéo. Nếu ai đó bị tai biến không phải dị ứng thật với thuốc nào đó thì họ vẫn có thể dùng lại nó mà không sợ phản ứng có hại nặng hơn. Dị ứng thuốc giả bao gồm tình trạng tác dụng phụ của thuốc và tình trạng không dung nạp do thuốc. Người bệnh nên phân biệt rõ dị ứng thuốc giả và dị ứng thuốc thật để có thể có cách sử dụng thuốc an toàn, hợp lý.

Nguồn Cpv.org.vn