Đại cương Phục hồi chức năng
Tổng quan lượng giá lâm sàng
Cũng như với các ngành y học khác, nền tảng của y học phục hồi là lượng giá bệnh nhân một cách tỉ mỉ và thích hợp. Can thiệp điều trị phải dựa trên sự lượng giá bệnh nhân đó. Tình trạng khuyết tật không thể tách biệt với các vấn đề y tế từ trước đó và hiện tại. Mặc dù lượng giá phục hồi chức năng bao gồm tất cả các yếu tố của tiền sử bệnh lý và kiểm tra sức khỏe, phạm vi của nó là toàn diện hơn, do đó, việc lượng giá phục hồi chức năng cung cấp một cái nhìn rộng hơn.
Lượng giá chức năng
Chẩn đoán y học tập trung vào tiền sử, bệnh sử, dấu hiệu lâm sàng và các xét nghiệm để xác định chính xác bệnh. Sau khi đưa ra được các chẩn đoán, các bác sĩ phục hồi chức năng cần phải xác định các hậu quả chức năng cụ thể của bệnh đó là chẩn đoán phục hồi chức năng. Đánh giá chức năng chính xác yêu cầu người khám bệnh phải có sự phân biệt rõ ràng giữa bệnh tật, giảm chức năng, tình trạng khuyết tật và tàn tật.
Nếu bệnh không được giải quyết trực tiếp thông qua các phương tiện y khoa hoặc phẫu thuật, các biện pháp hỗ trợ sẽ bị giảm thiểu khả năng điều trị bệnh. Ví dụ, cơ yếu có thể được làm cho mạnh lên hoặc khiếm thính có thể được giảm thiểu bằng một sự trợ giúp điện tử. Với những rối loạn mãn tính, bệnh tật và khiếm khuyết không suy giảm; do đó cần có sự can thiệp giải quyết tình trạng khuyết tật đó. Việc xác định khả năng phục hồi hoàn toàn hay không là điều cần thiết để thành công. Khi khả năng phục hồi có tiến triển phù hợp với mục đích sử dụng mới, sự độc lập chức năng có thể được tăng cường.
Ca bệnh 1
AW đã từng là một vận động viên thể thao tiềm năng giành được rất nhiều sự yêu mến và sự kiêu hãnh cho đến khi anh bị chấn thương tủy sống. Trong quá trình phục hồi chức năng cho bệnh nhân nội trú, anh đã nỗ lực hết sức tập theo chương trình điều trị tim mạch và chi trên. Sau khi có một chiếc xe lăn thể thao siêu nhẹ, anh lại tiếp tục thi đấu thể thao để trở thành một tay đua xe lăn, giành được nhiều chiến thắng trong các cuộc đua trong khu vực.
Bình luận: Khả năng phục hồi hoàn toàn của AW bao gồm sức mạnh bình thường của cánh tay, một tinh thần vươn lên và tính kỷ luật. Với nỗ lực thích ứng và tập luyện, anh đã lấy lại được sự yêu mến và tự tin trong sự nghiệp thi đấu thể thao của mình.
Mặc dù đã nỗ lực hết sức, các bác sĩ thỉnh thoảng không thể xác định được bệnh tình cụ thể khi đã tiến hành hết thử nghiệm cho bệnh nhân. Do đó, cần quan sát triệu chứng. Chẩn đoán không phải là một điều kiện tiên quyết cho sự xác định và quản lý việc mất chức năng thứ phát. Để xác định bệnh trong tương lai phải dựa trên hoạt động trong quá khứ, các bác sĩ phục hồi chức năng nên cố gắng mô tả quá trình tự nhiên của bệnh.
Ca bệnh 2
FZ, một phụ nữ 62 tuổi, gặp phải rất nhiều khó khăn với việc leo cầu thang. Trước đây, bà và chồng bà luôn có thói quen đi bộ 30 phút mỗi tối, nhưng 2 năm gần đây, sự mệt mỏi đã khiến bà không còn đi nổi, thậm chí chỉ là qua vài dãy nhà. 6 tháng trước, bà đã phải miễn cưỡng bỏ đi bộ. Trong suốt tháng vừa qua, bà đã phải rất vất vả khi di chuyển từ vị trí thấp tới vị trí cao. Vì vậy, việc leo cầu thang đối với bà hiện tại đang thực sự trở thành một gánh nặng, và bà phải cần đến sự trợ giúp mỗi khi muốn đi tắm bởi bà không thể nào tự đi ra khỏi bồn.
FZ cho hay bà không có cảm giác hụt hẫng. Kiểm tra cho thấy các phản xạ co cơ nhược trương và sự yếu cơ chủ yếu là ở phần nguyên ủy. Nghiên cứu điện cơ và sinh thiết cơ đã chứng minh bệnh cơ không do viêm; tuy nhiên, đánh giá mở rộng thêm không xác định được nguyên nhân chính xác. FZ đã được cung cấp một băng ghế trong phòng tắm, một nhà vệ sinh có chỗ nhổm dậy, một chiếc xe lăn gấp nhẹ để giúp bà di chuyển ở khoảng cách xa, và một cây gậy cho khoảng cách gần. Bà cũng đã được hướng dẫn cách đi lại an toàn với cây gậy, hoạt động của xe lăn, cách bảo toàn năng lượng, và cách bài trí phòng tắm sao cho thích hợp và an toàn với bà nhất. Xe lăn của bà đã được ghi nhận hoạt động an toàn và đã được cấp nhãn dán xe khuyết tật. Bà đã được trao đổi và tư vấn về Triết lý y học phục hồi chức năng liên quan đến yếu cơ và khả năng tiến bộ của bà.
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Kiểm tra theo dõi sau 1 tháng cho thấy, cơ bắp của FZ chỉ có tiến triển yếu thêm chút ít, và khả năng hoạt động của bà không có gì thay đổi. Vì thế, đợt kiểm tra tiếp theo đã được lên kế hoạch cho 6 tuần sau đó.
Bình luận: Mặc dù chẩn đoán cụ thể đã không được đưa ra, nhưng sự can thiệp phục hồi chức năng cụ thể về tình trạng mất chức năng của FZ đã được thực hiện. Việc này không phải lúc nào cũng chính xác, tuy nhiên, các đánh giá tiếp theo được thực hiện thường xuyên tại các khoảng thời gian theo dõi cho phép các bác sĩ phục hồi chức năng xác định và giảm thiểu tổn thất chức năng trong tương lai.
Sự toàn diện của lượng giá
Không giống như một số chuyên ngành y tế, y học phục hồi chức năng không giới hạn đối với một hệ thống cơ quan trong cơ thể con người. Y học phục hồi chức năng chú ý đến tổng thể con người. Mục tiêu của các bác sĩ phục hồi chức năng là khôi phục lại một cách toàn diện cả về thể chất, tinh thần, xã hội và kinh tế cho người tàn tật, điều này đòi hỏi phải có phân tích đa dạng thông tin. Từ đó, người tàn tật phải được đánh giá trong mối quan hệ không chỉ với bệnh mà còn là sự ảnh hưởng của bệnh tới bệnh nhân cũng như tới gia đình và toàn xã hội, trách nhiệm nghề nghiệp và kinh tế nhà nước, bởi gia đình của người đó và môi trường xã hội, trách nhiệm nghề nghiệp và kinh tế nhà nước, sở thích nghề nghiệp, hi vọng và ước mơ của họ.
Ca bệnh 3 và 4
CC, làm nghề lên dây đàn piano 63 tuổi, đã bị nhồi máu não trái chỉ với biểu hiện như rối loạn chức năng tối thiểu của bàn tay phải. Kiểm tra sức khỏe cho thấy chức năng riêng biệt của các ngón tay trên bàn tay của ông không còn hoạt động tốt khiến cho ông hoàn toàn bị chấn động tâm lý do không còn tiếp tục công việc của mình.
BD, một luật sư 63 tuổi, bị nhồi máu não trái dẫn đến yếu co thắt nghiêm trọng bên tay không thuận. Trong thời gian phục hồi chức năng nội trú, anh vẫn làm một số công việc bàn giấy và anh đã có thể quay trở lại làm việc hành chính sau một thời gian ngắn điều trị.
Bình luận: Đối với mỗi người, mức độ khiếm khuyết có ít hoặc không liên quan đến tình trạng khuyết tật và tàn tật.
Tính liên ngành của lượng giá
Mặc dù hầu hết chương này đề cập đến tiền sử, bệnh sử và thăm khám có liên quan đến việc lượng giá phục hồi chức năng cho bệnh nhân, tuy nhiên đó chỉ là một phần của việc lượng giá phục hồi chức năng toàn diện. Điều này không có nghĩa là bác bỏ công dụng của các công cụ truyền thống. Cả hai đều có tầm quan trọng, là cơ sở để đánh giá thêm, nhưng, bởi bản chất của chúng hạn chế. Ngôn ngữ và sự rối loạn ngôn ngữ có thể ngăn cản sự giao tiếp. Giải thích chủ quan các yếu tố bằng bệnh nhân và gia đình của họ có thể làm giảm chức năng đánh giá khách quan. Phỏng vấn không phải là phương thức tối ưu.
Chẳng hạn như, trao đổi với bệnh nhân trong cuộc phỏng vấn về khả năng vận động có thể xác định được vấn đề tiềm tàng, nhưng khả năng đó có thể được đánh giá một cách khách quan và đáng tin cậy hơn khi bác sĩ vật lý trị liệu quan sát bệnh nhân trong quá trình vận động ở các tình huống khác nhau. Tương tự như vậy, các kỹ thuật viên (KTV) hoạt động trị liệu phải đánh giá việc thực hiện các hoạt động của cuộc sống hàng ngày, và các KTV phục hồi phải đánh giá sự an toàn và sự phản hồi của bệnh nhân trong khi ở trong phòng. Các KTV ngôn ngữ đánh giá chức năng ngôn ngữ thông qua kỹ năng giao tiếp đặc biệt để nhận thông tin từ bệnh nhân đã bị bỏ lỡ trong cuộc phỏng vấn. Các KTV phục hồi tâm lý đưa ra các đánh giá chuẩn hoá và định lượng của nhận thức và cảm giác, đưa ra các nhận định chính xác dòng tâm trạng của bệnh nhân. Thông qua sự tương tác với gia đình và các nhà quản lý, các nhà công tác xã hội có thể cung cấp thông tin hữu ích về các nguồn hỗ trợ kinh tế và xã hội cho bệnh nhân. Các khái niệm về nhóm phục hồi chức năng được áp dụng không chỉ để đánh giá bệnh nhân mà còn để quản lý đối với quá trình phục hồi chức năng.
Thiết kế và Mục tiêu
Do phạm vi rộng lớn của y học phục hồi chức năng, các thiết kế đánh giá có thể khác nhau. Một hệ quả cần thiết để thiết kế là mục đích của việc đánh giá. Cả thiết lập và mục đích sẽ ảnh hưởng đến định dạng và mức độ đánh giá. Theo thông lệ, đơn vị phục hồi chức năng cho bệnh nhân nội trú đã được thiết kế tối ưu nhằm đánh giá một cách toàn diện bởi toàn bộ đội ngũ nhân viên phục hồi chức năng. Tuy nhiên, trong thời gian này chi phí y tế tăng, cùng với sự can thiệp của chính phủ và các đối tượng chi trả của bên thứ ba khác, lượng giá phục hồi chức năng phải được thực hiện một cách sáng tạo và toàn diện trong các bệnh viện và trong cộng đồng (Bảng 1-1).
| BẢNG 1-1. Các lượng giá phục hồi chức năng: Thiết kế và Mục tiêu | |
| Thiết kế | Mục tiêu |
| Bệnh viện | |
|
|
|
|
| Phòng khám | |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Viện dưỡng lão cộng đồng |
|
| Trường học |
|
| Điều kiện sống chuyển tiếp |
|
Nguồn: Physical Medicine and Rehabilitation – Principles and Practice
(Lưu ý: Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người !
Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !)
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
