Phục hồi chức năng Nhi khoa
Phục hồi chức năng trẻ bại não
5. Phục hồi chức năng trẻ bại não.
Nếu được điều trị, phần lớn trẻ em bại não có thể cải thiện đáng kể được những khả năng của mình. Mặc dù các triệu chứng có thể thay đổi theo thời gian nhưng theo như định nghĩa thì bại não là một căn bệnh không diễn tiến, vì thế nếu người bệnh càng ngày càng yếu đi thì nguyên nhân có thể là do một vấn đề nào khác chứ không phải là do bại não.
5.1. Nguyên tắc điều trị phục hồi:
– Cần phải tiến hành sớm với sự tham gia của người thân bệnh nhâ để việc điều trị được liên tục.
– Có nhiều phương pháp được đề xuất , nhưng dù phương pháp nào cũng phải có một chương trình đầy đủ bào gồm: phục hồi các rối loạn vận động như làm bớt co cứng, múa vờn hay rối loạn trương lực cơ; tập luyện khả năng điều khiển tự chủ; điều trị các rối loạn thính giác, thị giác, động kinh nếu có.
– Tập luyện chức năng cho trẻ bại não có đặc điểm là trẻ chưa hề biết những động tác mà KTV tập cho nó, nên cần tiến hành theo trình tự phát triển vận động của trẻ bình thường.
5.2. Phương pháp PHCN một số dạng của bại não.
5.2.1. Thể co cứng:
a. Mục đích:
– Ngăn ngừa biến dạng co rút.
– Giảm co cứng và tập luyện cơ.
– Tập luyện chức năng và sinh hoạt.
b. Phương pháp:
Thiết bị điều trị nhiệt
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
– Vận động thụ động , kéo giãn, tư thé và dụng cụ chỉnh hình như nẹp, máng, để ngăn ngừa co rút.
– Tạo thư giãn để giảm co cứng bằng vận động thụ động nhịp nhàng chậm hoặc bằng kỹ thuật ức chế Bobath. Sau đó tập cử động điều hợp từng khớp và nhiều khớp kki đã có tiến bộ.
– Tập luyện những chức năng của đời sống hàng ngày theo trình tự phát triển bình thường: lật, trườn, bò, quỳ, đứng và đi. Tuỳ từng trường hợp của đứa trẻ được tập đi nạng hoặc sử dụng xe lăn. Đối với chi trên, tập các cử động đơn giản như nắm và buông trước khi tập các động tác phức tạp dùng vào việc ăn uống, tắm rửa, thay quần áo.
– Hoạt động trị liệu dưới hình thức trò chơi được áp dụng để cải thiện chắc năng của chi trên cũng như chi dưới.
5.2.2. Thể múa vờn:
a. Mục đích:
– Tập luyện cử động hữa hiệu và điều hợp.
– Tập chức năng sinh hoạt.
b. Phương pháp:
– Muốn tạo được cử động có điều hợp, bước đầu cần hạn chế cử động ở các chi và chỉ tay hay chân cử động ở một khớp mà thôi. Ví dụ: chi trên bất động ở khớp vai và chỉ cho trẻ cử động gập duỗi khớp khuỷu. Khi đứa trẻ đã gập duỗi khớp khuỷu có điều hợp mới cho tập cử động vai. Ở chi dưới, dùng nẹp chân dài để hạn chế cử động ở đầu gối và tập đi với nạng mà đầu được gắn thêm một miếng chì cho vững chắc.
5.2.3. Thể thất điều – mất điều hợp:
Bại não thể không điều hợp thường do tổn thương tiểu não. NGuyên tắc tập luyện là kiên nhẫn lậ đi lập lại nhiều lần những cử động thường dùng trong sinh hoạt hàng ngày cho đến khi đạt sự điều hợp.
6. Hoạt động trị liệu trẻ bại não.
6. 1. Mục đích HDTL:
– Tăng cường vận động, giác quan cảm giác và ngôn ngữ ở trẻ nhỏ.
– Lượng giá và hướng nghiệp cho trẻ lớn.
6. 2. Phương pháp:
a, Đối với trẻ nhỏ:
* Đặt đúng tư thế khi nằm: chống lại tư thế co cứng.
– Nếu trẻ nằm hai chân duỗi chéo nhau thì có thể dùng khố đóng để tách ra hoặc cố định 2 chân.
– Nếu trẻ thường ưỡn người ra sau, nên đặt nằm nghiêng, nằm võng hoặc trên thùng phi.
– Nếu trẻ không ngẩng đầu hoặc nhấc tay ra được: Đặt trẻ ở tư thế chống 2 tay.
– Nằm ngửa không tốt đối với trẻ bại não.
* Tư thế khi ngồi:
– Nếu 2 chân trẻ bắt chéo vào nhau và xoay vào trong, khớp vai sệ xuống, 2 tay xoay vào trong: Đặt trẻ ngồi tách 2 chân ra, nâng 2 vai lên, xoay chân tay ra ngoài.
– Nếu trẻ khó khăn khi ngồi: Giữ 2 chân cho trẻ .
– Trẻ có khả năng thăng bằng kém, hai chân thường bắt ngược ra sau (hình chữ W) để khỏi ngã: Không nên khuyến khích trẻ ngồi kiểu hình chữ W do có thể gây biến dạng khớp háng, gối.
– Nếu trẻ luôn dạng hai chân, mông ưỡn ra sau, khớp vai đưa ra sau, đầu tiên cần đặt trẻ ngồi sao cho thân ở tư thế gập về phía trước, 2 chân chụm vào nhau rồi đưa 2 vai ra trước và xoay vào trong. Sau đó, cùng chơi với trẻ trên bàn; ngồi đối diện với trẻ để trẻ phải với tay ra phía trước lấy đồ chơi. Chú ý đảm bảo để hai bàn chân đặt trên mặt phẳng.
– Trẻ nhỏ không đặt một vị trí quá 20 phút.
* Cách bế ẵm trẻ
– Nếu trẻ thường nằm với tư thế 2 tay co, 2 chân duỗi thì bế sao cho 2 tay duỗi thẳng, 2 gối và háng gập .
– Nếu trẻ có khả năng kiểm soát tốt hơn thì có thể bế ở tư thế ít cần trợ giúp .
* Lẫy và xoay người
– Nếu trẻ bị co cứng, phải làm giảm cứng bằng cách đẩy chân trẻ ra sau và ra trước; sau đó, giúp trẻ tập xoay người và lẫy. Lưu ý: Tìm trò chơi sao cho trẻ muốn xoay người và tự xoay người.
* Vui chơi:
– Để phát triển nhận thức và vận động.
– Tăng khả năng tập trung và trí nhớ.
– Lựa chọn trò chơi phù hợp theo tuổi.
– Chơi bóng.
– Âm nhạc.
– Ghép hình.
* Ăn uống: tập kiểm soát ăn uống.
* Mặc quần áo:
– Tập mặc quần áo cho trẻ co cứng.
– Tập mặc quần áo cho tre múa vờn.
– Mặc quần áo cho trẻ thăng bằng kém.
b, Đối với tre lớn:
Lượng giá lao động trong tương lai.
– Đối với tre liệt bán thân: tập tốt bên liệt.
– Đối với trẻ múa vờn: dùng sự đề kháng để kiểm soát cử động.
(Lưu ý: Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người !
Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !)
Thiết bị điều trị nhiệt
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
