Bệnh thần kinh
Hội chứng đuôi ngựa
Hội chứng đuôi ngựa (Cauda Equina Syndrome – CES) xảy ra khi các rễ thần kinh của chùm đuôi ngựa bị chèn ép, nó làm rối loạn các chức năng vận động, cảm giác đến hai chi dưới và bàng quang. Bệnh nhân bị hội chứng đuôi ngựa thường phải nhập viện trong tình trạng cấp cứu, và bệnh nhân cần được xử lý ngoại khoa khẩn cấp nếu không có thể dẫn đến tình trạng tiểu không tự chủ và thậm chí liệt vĩnh viễn.
Như chúng ta biết, mỗi người có thể ít nhất 1 lần trong đời bị đau thắt lưng. Trong đa số trường hợp, tình trạng đau thắt lưng tự khỏi hoặc sẽ hết sau khi điều trị. Nhưng đau lưng dữ dội có thể là một triệu chứng của một tình trạng nghiêm trọng ít được biết đến và thường bị chẩn đoán nhầm. Hội chứng chùm đuôi ngựa (Cauda Equina Syndrome – CES) xảy ra khi các rễ thần kinh của chùm đuôi ngựa bị chèn ép. Nó làm gián đoạn các chức năng vận động, cảm giác đến hai chi dưới và khung chậu.
Chùm đuôi ngựa tủy sống là tập hợp các dây thần kinh ở phần cuối của tủy sống và có hình thể giống với đuôi ngựa. Về giải phẫu, tủy sống kết thúc ở phần trên của cột sống thắt lưng, các rễ thần kinh ở đoạn cuối của tủy sống tiếp tục chạy dọc trong ống sống xuống phía dưới. Về chức năng, các rễ thần kinh chùm đuôi ngựa chi phối vận động, cảm giác cho 2 chi dưới và và các cơ quan vùng chậu.
Nguyên nhân
Nguyên nhân hay gặp nhất của Hội chứng đuôi ngựa là thoát vị đĩa đệm khối lớn vùng thắt lưng xuyên thủng dây chằng dọc sau đi vào ống sống chèn vào chùm đuôi ngựa.
Một số nguyên nhân khác:
- Các tổn thương và khối u cột sống.
- Nhiễm trùng hoặc viêm cột sống.
- Hẹp ống sống thắt lưng.
- Chấn thương cột sống thắt lưng (hỏa khí, té ngã, tai nạn ô tô).
- Bất thường bẩm sinh.
- Dị dạng động tĩnh mạch cột sống (AVM).
- Xuất huyết tủy sống (dưới nhện, dưới màng cứng, ngoài màng cứng).
- Biến chứng sau phẫu thuật cột sống thắt lưng.
- Gây tê tủy sống.
Hội chứng đuôi ngựa không liên quan đến giới tính hay chủng tộc, nó xảy ra chủ yếu ở người lớn.
Triệu chứng và chẩn đoán
Triệu chứng của nó có thể thay đổi về cường độ và tiến triển chậm theo thời gian tùy thuộc vào tình trạng chèn ép vùng đuôi ngựa.
Một số triệu chứng gợi ý hội chứng đuôi ngựa gồm:
- Đau dữ dội thắt lưng.
- Yếu cơ, mất cảm giác, hoặc đau một, hoặc thường gặp hơn là cả hai chân.
- Mất cảm giác vùng cơ thể ngồi trên yên ngựa.
- Các vấn đề với bàng quang hoặc chức năng ruột gần đây như gặp khó khăn cho việc tiểu tiện (bí tiểu tiện) hoặc đại tiểu tiện không tự chủ.
- Rối loạn chức năng ťīnh ᶁṳc mới xuất hiện.
- Mất phản xạ ở chân.
Bệnh sử có liên quan:
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
- Thoát vị đĩa đệm nhiều năm.
- Chấn thương lưng gần đây.
- Phẫu thuật cột sống thắt lưng gần đây.
- Tiền sử ung thư.
- Nhiễm trùng nặng gần đây.
Cận lâm sàng
– Chụp cộng hưởng từ (MRI): là một xét nghiệm chẩn đoán giúp dựng hình ảnh ba chiều cấu trúc cơ thể nhờ sử dụng từ trường và công nghệ máy tính. MRI cho hình ảnh của tủy sống, rễ thần kinh, và các khu vực xung quanh.
– Myleogram: chụp X-quang ống sống sau khi tiêm chất cản quang vào khoang dịch não tủy. Có thể cho thấy tủy sống hoặc các dây thần kinh trong ống sống bị đẩy lệch do nhân đệm thoát vị, gai xương, khối u,…
Điều trị
Khi chẩn đoán xác định hội chứng đuôi ngựa, bệnh nhân cần được điều trị ngoại khoa khẩn cấp hoặc ít nhất trong vòng 48h sau khi triệu chứng khởi phát. Mục đích phẫu thuật là giải phóng sự chèn ép lên chùm đuôi ngựa nhằm cứu vãn các triệu chứng của mất chức năng thần kinh. Nếu không điều trị, hội chứng đuôi ngựa có thể dẫn đến liệt vĩnh viễn và mất kiểm soát đại – tiểu tiện. Nhưng ngay cả những bệnh nhân được phẫu thuật sau khung giờ lý tưởng 48 giờ cũng có thể cải thiện đáng kể.
Mặc dù trong ngắn hạn các chức năng bàng quang có thể hồi phục hơi muộn hơn sự hồi phục vận động của chi dưới, chức năng này có thể tiếp tục cải thiện nhiều năm sau phẫu thuật bằng điều trị thuốc kết hợp với việc tự đặt ống thông ngắt quãng.
Phục hồi chức năng và cải thiện chất lượng sống
Hội chứng đuôi ngựa mặc dù có được điều trị kịp thời cũng có thể ảnh hưởng cả về thể chất lẫn tinh thần. Những người bị Hội chứng đuôi ngựa có thể không tiếp tục làm việc được vì đau nhiều hoặc các vấn đề không kiểm soát đại tiểu tiện mà xã hội khó chấp nhận, hay do yếu vận động và mất cảm giác, hay kết hợp của những vấn đề trên.
Mất kiểm soát bàng quang và đại tràng có thể vô cùng khổ sở cho bệnh nhân. Nó gây tác động rất tiêu cực về cuộc sống, công tác xã hội và các mối quan hệ của bệnh nhân. Bệnh nhân Hội chứng đuôi ngựa có thể bị nhiễm trùng đường tiết niệu thường xuyên. Rối loạn chức năng ťīnh ᶁṳc có thể rất đau khổ cho bệnh nhân và bạn tình của họ. Điều đó dẫn đến những trục trặc trong mối quan hệ và dẫn đến trầm cảm.
Đau thần kinh nặng có thể phải điều trị bằng thuốc giảm đau và các tác dụng phụ của thuốc có thể kéo theo các vấn đề khác. Nếu cơn đau mãn tính, nó có thể “trung ương hóa” và lan ra các khu vực khác của cơ thể. Đau do thần kinh có xu hướng tồi tệ hơn vào ban đêm và có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ. Loại đau này có xu hướng tạo ra một cảm giác bỏng rát, rồi trở thành liên tục và không thể chịu nổi. Mất cảm giác có thể chỉ là cảm giác châm chích đến tê dại hoàn toàn. Có thể ảnh hưởng đến bàng quang, ruột và bộ phận sɩnh ᶁṳc. Yếu cơ thường là ở chân và có thể ảnh hưởng việc đi lại.
Người bị Hội chứng đuôi ngựa rất cần sự hỗ trợ tinh thần từ bạn bè và các thành viên trong gia đình. Nếu có thể, họ cũng cần phối hợp chặt chẽ với bác sĩ về thuốc và quản lý bệnh. Có một số thuốc có thể kê toa để điều trị đau, các vấn đề bàng quang và đại tràng. Ngoài ra, một số bệnh nhân thấy rằng vật lý trị liệu và tư vấn tâm lý giúp họ đối phó với Hội chứng đuôi ngựa.
(Lưu ý: Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người !
Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !)
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
