Điều trị đau
Sử dụng thuốc giảm đau trong lâm sàng
1. Nguyên tắc sử dụng các thuốc giảm đau
- Cần kết hợp với điều trị nguyên nhân (điều trị đặc hiệu), tác động trên nguyên nhân gây đau.
- Tôn trọng sơ đồ bậc thang của Tổ chức Y tế thế giới WHO.
- Dùng đường uống là chính nhằm đơn giản hóa cách thức sử dụng
- Tìm liều hiệu quả nhất, dung nạp cao nhất (tôn trọng chống chỉ định, tương tác thuốc, tăng dần liều, lưu ý sự phụ thuộc thuốc…)
2. Sơ đồ bậc thang chỉ định thuốc giảm đau theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới WHO.
- Bậc 1: Thuốc không có morphin (paracetamol, thuốc chống viêm không steroid liều thấp, noramidopyrine, Idarac).
- Bậc 2: Morphin yếu (codein, dextropropoxyphene, buprenorphine, tramadol).
- Bậc 3: Morphin mạnh.
3. Bảng liều một số thuốc giảm đau bậc 1-2 theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới WHO
Việt Nam chủ yếu sử dụng thuốc giảm đau bậc 1 và 2. Các thuốc chống viêm không steroid liều thấp (thuộc bậc 1) thường được khuyến cáo sử dụng nhóm ức chế chọn lọc COX2.
| Bậc | Tên chung | Biệt dược | Liều 24h (mg) | Trình bày (mg) |
| Bậc 1 | Paracetamol (Acetaminophen) | Paracetamol | 500 – 3.000 | Viên nén 500 |
| Tylenoh 8H | Viên nén 650 | |||
| Efferalgan | Viên sủi 500 | |||
| Floctafenine | Idarac | 200 – 1.200 | Viên nén 200 | |
| Bậc 2 | Paracetamol 325mg + Tramadol 37,5mg | Ultracet | 1-4 lần, mỗi lần 1-2 viên | Viên nén |
| Paracetamol 500mg + Codein 30mg | Efferalgan Codein | 1-3 lần, mỗi lần 1-2 viên | Viên sủi |
4. Một số ví dụ
4.1. Thuốc giảm đau bậc 1
4.1.1. Thuốc giảm đau bậc 1 nhóm paracetamol
Liều paracetamol mỗi lần 500-1000mg; ngày uống 1-4 lần; uống cách nhau 6-8h/lần. Không quá 4gam/24h. Thuốc có thể gây hại cho gan. Chống chỉ định ở bệnh nhân suy tế bào gan, đang có hủy tế bào gan (có tăng men gan).
* Tylenol 8h: viên 650mg: Ngày uống 01-03 lần, mỗi lần 1-2viên.
* Efgeralgan: viên sủi 500mg. Ngày uống 01-03 lần, mỗi lần 1-2 viên.
4.1.2. Thuốc giảm đau bậc 2 nhóm Floctafenine
* Idarac:Viên nén 200mg: ngày uống 1-3 lần, mỗi lần 1-2 viên. Thuốc ít gây tổn thương tế bào gan, do đó thường được chỉ định trong trường hợp suy tế bào gan.
4.2. Thuốc giảm đau bậc 2 – Paracetamol kết hợp với codein hoặc tramadol
Liều các thuốc nhóm này: ngày uống 1-4 lần, mỗi lần 1-2 viên. Nên tăng liều dần từ từ và chọn liều thấp nhất có hiệu quả, giảm ngay liều khi đỡ đau.
* Efferalgan – codein (Paracetamol 500mg + Codein 30mg)
Thiết bị điều trị nhiệt
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
* Ultracet (Paracetamol 325mg + Tramadol 37,5mg)
4.3. Điều trị hỗ trợ
4.3.1. Trường hợp đau có nguồn gốc thần kinh
* Thuốc giảm đau thần kinh
+ Gabapentin (Neurontin: viên 300mg). Liều 600-900mg/ngày, chia 2-3 lần.
+ Pregabalin (Lyrica; Synapain: viên 75mg). Liều: 150-300mg/mg/ngày chia 2 lần
Chỉ định: Đau thần kinh tọa, hội chứng chèn ép đám rối thần kinh cánh tay
Cách dùng: Nên uống vào buổi trưa và tối. Cần tăng liều dần. Khởi đầu bằng liều cao ngay từ đầu có thể gây chóng mặt, buồn nôn.
Vitamin nhóm B (B1, B6, B12)
+ Neurobion (vitamin B1, B6, B12): tiêm hoặc uống
+ Neurolaxan-B (vitamin B1, B6, B12): uống
+ Methycobal (vitamin B12): tiêm hoặc uống
Chỉ định: đau khớp, đau cột sống nói chung, đặc biệt đau có nguồn gốc thần kinh như đau thần kinh tọa, hội chứng chèn ép đám rối thần kinh cánh tay (thường do thoái hóa cột sống cổ hoặc thoát vị cột sống cổ).
Cách dùng: Nên dùng liều cao, đường tiêm hoặc uống.
4.3.2. Trường hợp đau mạn tính
* Thuốc chống trầm cảm ba vòng (Tricyclic antidepressant), chống lo âu.
+ Amitriptylin (Laroxyl: viên 25mg)
Chỉ định: Đau mạn tính, đau có nguồn gốc thần kinh, có rối loạn giấc ngủ, có yếu tố tâm lý, hoặc đu do ung thư.
Cách dùng: Nên khởi đầu bằng liều thấp: 1/2 viên/ngày. Liều: 25-75mg. Có thể gây chóng mặt.
+ Dogmatil (Sulpirid: viên 50mg)
Chỉ định: Đau có rối loạn giấc ngủ, có yếu tố tâm lý.
Cách dùng: Nên khởi đầu bằng liều thấp 50mg/ngày. Liều 50-150/ngày. Không quá 4 tuần.
PGS.TS.BS. Nguyễn Thị Ngọc Lan
Đại học Y Hà Nội
Lưu ý: Thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không nên tự áp dụng khi chưa có chỉ định của thầy thuốc !
(Lưu ý: Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người !
Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !)
Thiết bị điều trị nhiệt
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
