Phẫu thuật
Nguyên tắc tạo thăng bằng trong thay khớp gối toàn phần
6. Tạo thăng bằng khoảng gấp và khoảng duỗi:
6.1. Biến dạng gấp gối:
Khó chỉnh sửa biến dạng gấp gối hơn là hạn chế gấp gối vì khi giải phóng mô mềm nhiều dễ gây ra rộng “Flexion gap” so với “Extension gap”. Biến dạng gấp nhẹ có thể sửa bằng cách giải phóng bao khớp sau. Đối với biến dạng trung bình và nhiều thì cần phải cắt thêm phần xa xương đùi. Đối với biến dạng nặng, gối gấp hơn 50° khi xử lý dễ có nguy cơ liệt thần kinh mác. Hầu hết cần làm như sau:
- Giải phóng bao khớp sau triệt để
- Giải phóng chỗ bám gân cơ bụng chân
- Kết hợp cắt thêm phần xa xương đùi
- Dùng nẹp gối có thể điều chỉnh sao cho gối gấp 50° và kéo giãn dần trong khoảng 7-10 ngày để tránh biến chứng liệt thần kinh mác.
6.2. Hạn chế gấp gối:
Trường hợp này tương đối dễ chỉnh hơn. Trước hết phải xác định nguyên nhân gì gây ra hạn chế gấp gối như: chồi xương, rảnh liên lồi cầu bị đóng, bao khớp hay dây chằng bị co rút, co rút cơ tứ đầu. Một số nguyên tắc xử lý như sau:
- Lấy bỏ xương chồi ờ mặt sau chày và mặt sau đùi
- Đảm bảo độ nghiêng 4-6° mặt cắt mâm chày
- Làm cho khớp chè đùi không bị căng
- Hạ kích cở bộ phận khớp đùi để giảm thể tích mặt sau lồi cầu
- Giảm căng gân cơ tứ đầu đùi bằng cánh châm nhiều lỗ vào gân.
- Đục mỏm trên lồi cầu đùi để giảm căng nơi dây chằng bên
6.3. Biến dạng Varus:
Phương pháp sửa tuỳ thuộc mức độ trầm trọng biến dạng. Trường hợp biến dạng varus ít từ 5-6° thì chỉ cần giải phóng bao khớp trong, bộc lộ khớp và làm trật mâm chày ra trước. Khi biến dạng đến 12° thì cần giải phóng cơ bán màng nơi chỗ bám mặt sau trong đầu trên xương chày, một số trường hợp cần giải phóng một phần dây chằng bên trong. Chỉnh biến dạng cần đánh giá khớp ở cả tư thế duỗi và tư thế gấp. Nếu còn biến dạng varus ở tư thế gối gấp thì cần giải phóng phần sâu của dây chằng bên trong. Tác giả nói quan điểm của mình là dùng phương pháp dùng kim châm nhiều lỗ trên gân hoặc dây chằng để làm giảm căng.. Trường hợp varus nặng hơn 12° thì cần giải phóng bó nông dây chằng bên trong. Tác giải thích dùng phương pháp đục xương mỏm trên lồi cầu để giải phóng dây chằng nơi điểm bám vì dễ kiểm soát nguy cơ over-release.
Biến dạng Varus nặng thường kèm thiếu xương nơi phần sau của mâm chày trong. Phần xương thiếu cần ghép xương tự thân hoặc vật liệu thay thế.
6.4. Biến dạng Valgus:
Đối với biến dạng Valgus thi chưa có sự đồng thuận của PTV về phương pháp tối ưu để sửa biến dạng valgus. Tác giả thích dùng đường mổ dọc bên ngoài để làm bớt đi biến dạng valgus. Cần khám trước mổ để biết thêm về biến dạng valgus:
- Biến dạng valgus ở tư thế gấp hay tư thế duỗi hoặc ở cả 2 tư thế
- Biến dạng valgus có sửa được bằng lực đẩy mạnh vào trong? tức là xác định biến dạng là chặt hay lỏng.
Thông tin trên giúp cho PTV biết phần mềm nào cần quan tâm khi thay khớp
Biến dạng valgus tư thế duỗi thường chỉ cần giải phóng dải chậu chày (tác giả thích giải phóng nơi chỗ bám ở lồi củ Gerdi). Biến dạng valgus tư thế gấp thường có mất xương và đa số là biến dạng lỏng (loose deformity). Nguyên tắc điều trị như sau:
- Biến dạng <10°: giải phóng dải chậu chày và bao khớp ngoài
- Biến dạng trung bình 10-20°: giải phóng dải chậu chày, bao khớp sau ngoài (chăm nhiều lỗ trên gân cơ supra-popliteus)
- Biến dạng nặng >20° Làm giãn gân cơ khoeo, đục mỏm trên lồi cầu ngoài
Sửa biến dạng valgus hay bị biến chứng liêt thần kinh mác nên cần thận trọng.
6.5. Mất vững khớp:
Sự mất vững có thể do thiếu xương hoặc do dây chằng không hiệu lực. Trường hợp thiếu xương cần ghép xương, còn do dây chằng không hiệu lực thì xử trí bằng:
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
- Chuyển chỗ bám dây chằng xa ra hoặc tăng cường độ mạnh dây chằng
- Dùng khớp đặc biệt Contrain prosthesis
(Lưu ý: Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người !
Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !)
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
