Sức khỏe A-Z
Viêm động mạch và viêm động mạch Takayasu
Th10
Viêm động mạch là gì?
Viêm động mạch là một thuật ngữ chung dùng để chỉ tình trạng viêm của động mạch – các mạch máu mang máu từ tim đến phần còn lại của cơ thể. Một tình trạng liên quan chặt chẽ được gọi là viêm mạch máu là tình trạng viêm mạch máu nói chung – bao gồm cả tĩnh mạch và động mạch.
Viêm động mạch Takayasu là gì?
Viêm động mạch Takayasu là một tình trạng hiếm gặp, trong đó tình trạng viêm làm tổn thương các động mạch lớn và vừa. Các động mạch bị ảnh hưởng phổ biến nhất là các nhánh của động mạch chủ (mạch máu chính rời khỏi tim), bao gồm các mạch máu cung cấp máu cho cánh tay và đi qua cổ để cung cấp máu cho não. Bản thân động mạch chủ cũng thường bị ảnh hưởng.
Ít phổ biến hơn là các động mạch cung cấp máu cho tim, ruột, thận và chân có thể bị ảnh hưởng.
Viêm các mạch máu lớn có thể làm cho các đoạn mạch yếu đi và căng ra, dẫn đến chứng phình động mạch (mạch máu phồng lên). Các mạch máu cũng có thể bị thu hẹp hoặc thậm chí bị tắc hoàn toàn (gọi là tắc).
Bệnh viêm động mạch Takayasu được đặt theo tên của Tiến sĩ Mikoto Takayasu, bác sĩ đầu tiên mô tả chứng rối loạn này vào năm 1908.
Các triệu chứng của bệnh viêm động mạch Takayasu là gì?
Khoảng một nửa số người mắc bệnh viêm động mạch Takayasu sẽ có cảm giác bệnh toàn thân. Điều này có thể bao gồm sốt nhẹ, sưng hạch, thiếu máu, chóng mặt, đổ mồ hôi ban đêm, đau cơ và/hoặc viêm khớp.
Những thay đổi xảy ra trong bệnh viêm động mạch Takayasu thường diễn ra từ từ, cho phép các tuyến lưu lượng máu thay thế (tài sản đảm bảo) phát triển. Những tuyến đường thay thế này thường là các mạch máu nhỏ hơn. Các mạch máu phụ có thể không có khả năng vận chuyển nhiều máu như các mạch máu bình thường.
Tuy nhiên, nói chung, lưu lượng máu xuất hiện ngoài vùng bị thu hẹp hầu như luôn đủ để cho phép các mô tồn tại. Trong một số trường hợp hiếm hoi, nếu các mạch máu phụ không có đủ số lượng, mô thường được cung cấp máu và oxy bởi các mạch máu đó sẽ chết.
Việc thu hẹp các mạch máu đến cánh tay hoặc chân có thể gây mệt mỏi, đau đớn hoặc đau nhức do lượng máu cung cấp giảm – đặc biệt là khi thực hiện các hoạt động như gội đầu, tập thể dục hoặc đi bộ. Việc giảm lưu lượng máu gây ra đột quỵ hoặc đau tim ít phổ biến hơn nhiều. Ở một số người, lưu lượng máu đến ruột giảm có thể dẫn đến đau bụng, đặc biệt là sau bữa ăn.
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
Một số người bị bệnh viêm động mạch Takayasu có thể không có bất kỳ triệu chứng nào. Chẩn đoán của họ có thể được phát hiện khi bác sĩ cố gắng đo huyết áp và gặp khó khăn khi đọc ở một hoặc cả hai cánh tay. Tương tự, bác sĩ có thể nhận thấy rằng cường độ của mạch ở cổ tay, cổ hoặc háng có thể không bằng nhau hoặc có thể không có mạch ở một bên.
Nguyên nhân gây bệnh viêm động mạch Takayasu?
Nguyên nhân chính xác gây ra bệnh viêm động mạch Takayasu vẫn chưa được biết rõ.
Ai mắc bệnh viêm động mạch Takayasu?
Bệnh viêm động mạch Takayasu thường ảnh hưởng đến phụ nữ trẻ châu Á nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng đến trẻ em và người lớn ở mọi lứa tuổi và mọi chủng tộc. Khi chẩn đoán, bệnh nhân viêm động mạch Takayasu thường ở độ tuổi từ 15 đến 35.
Hàng năm ở Mỹ, cứ một triệu người Mỹ thì có hai đến ba người được chẩn đoán mắc bệnh viêm động mạch Takayasu.
Bệnh viêm động mạch Takayasu được chẩn đoán như thế nào?
Chẩn đoán bệnh viêm động mạch Takayasu dựa trên sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm:
- Bệnh sử đầy đủ và khám thực thể cẩn thận để loại trừ các bệnh khác có thể có triệu chứng tương tự
- Nghiên cứu hình ảnh (như MRI, X-quang và chụp động mạch), cho thấy vị trí và mức độ nghiêm trọng của tổn thương mạch máu
- Sự hiện diện của một vết bầm tím. Các mạch máu bị thu hẹp đáng kể có thể dẫn đến dòng máu chảy hỗn loạn qua khu vực bị thu hẹp, tạo ra âm thanh bất thường gọi là “tiếng thổi”.
Ghi chú: Với hầu hết các dạng viêm mạch khác, sinh thiết (mẫu mô) của vùng bị ảnh hưởng sẽ xác nhận sự hiện diện của tình trạng viêm mạch máu. Sinh thiết là thích hợp nhất khi các vùng dễ tiếp cận, chẳng hạn như da, bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, khi các mạch máu lớn bị ảnh hưởng, sinh thiết thường không thực tế vì những rủi ro liên quan đến phẫu thuật.
Viêm động mạch Takayasu được điều trị như thế nào?
Corticosteroid – thường được gọi đơn giản là “steroid” – là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho bệnh viêm động mạch Takayasu. Steroid có tác dụng trong vòng vài giờ sau khi dùng liều đầu tiên. Mặc dù loại thuốc này thường có hiệu quả rõ rệt nhưng nó có thể chỉ có tác dụng một phần đối với một số người.
Một khi bệnh đã được kiểm soát rõ ràng, các bác sĩ sẽ giảm dần liều lượng prednisone (một loại steroid) để duy trì sự cải thiện, từ đó cố gắng giảm thiểu tác dụng phụ của việc điều trị. Ở một số người, có thể ngừng thuốc dần dần mà không bị tái phát.
Khi những loại thuốc này được thêm vào prednisone để điều trị bệnh viêm động mạch Takayasu, 50% bệnh nhân đã từng tái phát trước đó sẽ thuyên giảm và có thể ngừng dần dần prednisone. Nhìn chung, khoảng 25% bệnh nhân sẽ mắc bệnh không thể kiểm soát hoàn toàn nếu không tiếp tục sử dụng các phương pháp điều trị này. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục nghiên cứu để xác định các phương pháp điều trị tốt hơn và ít độc hại hơn đối với bệnh viêm động mạch Takayasu và các dạng viêm mạch khác.
Một số bệnh nhân có thể bị khuyết tật nghiêm trọng do các mạch máu cung cấp máu cho các vị trí khác như cánh tay hoặc chân bị thu hẹp. Hoạt động bỏ qua có thể khắc phục những bất thường này. Chứng phình động mạch cũng có thể được sửa chữa bằng phẫu thuật.
Triển vọng cho những người mắc bệnh viêm động mạch Takayasu là gì?
Ở Mỹ và Nhật Bản, bệnh viêm động mạch Takayasu gây tử vong chỉ ở khoảng 3% số bệnh nhân mắc bệnh trung bình 5 năm. Thống kê đáng khích lệ này là kết quả của việc nhận biết bệnh và điều trị thích hợp. Các báo cáo từ các nơi khác trên thế giới kém lạc quan hơn, có thể vì nó không được công nhận và xử lý dễ dàng.
Liệu những người mắc bệnh viêm động mạch Takayasu có thể sống cuộc sống bình thường được không?
Khoảng 25% bệnh nhân mắc bệnh viêm động mạch Takayasu được khám tại Phòng khám Cleveland có lối sống hoàn toàn bình thường. 25% khác đã phải thực hiện một số điều chỉnh trong hoạt động của mình. Khoảng một nửa đã phải thay đổi công việc và một số ít trong nhóm đó bị khuyết tật nghề nghiệp.
Viêm động mạch Takayasu rõ ràng là một bệnh có thể điều trị được và hầu hết bệnh nhân đều cải thiện. Tuy nhiên, rõ ràng là nhiều bệnh nhân phải đối mặt với hậu quả của căn bệnh này mà có thể là tàn tật một phần hoặc ít gặp hơn là tàn phế hoàn toàn. Cần phải theo dõi chặt chẽ vì thuốc dùng để điều trị bệnh có tác dụng phụ cần được bác sĩ theo dõi thường xuyên.
James Beckerman, MD, FACC – Nguồn WebMD.com
Bài viết được dịch tự động bởi Google Translator
(Lưu ý: Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người !
Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !)
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam
[DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn)
Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng
Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới
